Clean Room ในโรงงานรับผลิตอาหารเสริมคืออะไร
หลาย ๆ คนอาจจะไม่คุ้นชินหรือไม่ไม่เคยได้ยินเลยว่าภายในโรงงานรับผลิตอาหารเสริมนั้นมีห้องคลีนรูม (Clean Room) ซึ่งห้องคลีนรูมนั้นเป็นห้องที่โรงงานอาหารเสริมทุกที่นั้นจะต้องมี แล้วทำไมถึงต้องมี เพื่อหายข้อสงสัยดังกล่าวเราไปทำความรู้จักกับห้องคลีนรูมกันเถอะ
ห้องคลีนรูม (Clean Room) หรือในอีกชื่อหนึ่งที่เจ้าของแบรนด์ในวงการอาหารเสริมนนั้นจะรู้จักหรือจะเรียกกันว่า ห้องปลอดเชื้อ หมายถึง ห้องที่มีการควบคุมความสะอาด ปริมาณอนุภาคต่าง ๆ ฝุ่นละออง สิ่งปนเปื้อนต่าง ๆ ตลอดจนอุณภูมิ ความชื้นที่อยู่ในอากาศ ที่จะต้องคอยควบคุมให้อยู่ในเกณฑ์ที่กำหนดไว้ ซึ่งถือเป็นมาตรฐานโรงงานอุตสาหกรรมในโรงงานอาหารเสริม รับผลิตครีม รับผลิตสบู่ รับผลิตยาสมุนไพรต่าง ๆ อีกด้วย
ในการปฏิบัติงานภายใต้ห้องคลีนรูมนั้น จะมีกฎระเบียบมากมายหลายข้อ เพื่อให้สินค้าในการผลิตนั้นมีคุณภาพที่ดีที่สุด และยังคงมาตรฐานต่าง ๆ ตามที่กำหนด ซึ่งระเบียบพื้นฐานของการที่จะผ่านห้องคลีนรูมนั้น จะต้องมีการทำความสะอาดร่างกายและสวมชุดเฉพาะทาง เพื่อป้องกันมลภาวะต่าง ๆ ที่จะเข้าสู่ห้องปฏิบัติการ จากนั้นจะผ่านห้อง Air Lock ซึ่งจะเป็นห้องที่จะคอยควบคุมความดันอากาศให้สูงกว่าปกติเล็กน้อยเพื่อป้องกันไม่ให้สิ่งสกปรกหรือฝุ่นละอองจากห้องใกล้เคียงเข้าสู่ห้องคลีนรูมอีกด้วย รับผลิตอาหารเสริม
คุณสมบัติเฉพาะของห้องคลีนรูม
- อุณหภูมิที่เหมาะสม โดยกำหนดตามความต้องการของกระบวนการผลิต ถ้าหากไม่มีความสำคัญทางด้านการผลิตนั้นมักจะกำหนดให้อยู่ในช่วง 72 oF (22.2 oC) บวกลบไม่เกิน 0.25 oF (0.14 oC)
- ความชื้นสัมพัทธ์ที่เหมาะสม โดยจะขึ้นอยู่กับลักษณะของงาน กระบวนการผลิตหรือชนิดของผลิตภัณฑ์ ในบางกรณีที่หากความชื้นสูงไป อาจจะทำให้ชิ้นส่วนของผลิตภัณฑ์เกิดสนิมได้ หรือผลิตภัณฑ์หรือสารบางชนิดที่สามารถดูดความชื้นได้ง่าย อาจส่งผลให้ผลิตภัณฑ์นั้นมีคุณสมบัติหรือคุณภาพมีการเปลี่ยนไป ซึ่งในทางตรงกันข้ามหากความชื้นสัมพัทธ์ต่ำไปจะเกิดประจุไฟฟ้าที่วัสดุหรือชิ้นส่วนทำให้เกิดปัญหาอนุภาคดูดติดกันได้ หากไม่มีข้อกำหนดเฉพาะ โดยทั่วไปนั้นจะกำหนดให้มีความชื้นประมาณ 50 บวกลบไม่เกิน 10 เปอร์เซ็น
- ความดัน โดยรักษาความดันในห้องคลีนรูมให้เป็นบวกเสมอ (Positive Pressure) มีทางเข้าออกที่ปิดมิดชิดและมีพัดลมเป่า (Air Shower) เพื่อดันลมออกไปป้องกันไม่ให้อนุภาคเข้ามาปนเปื้อนในห้อง ทั้งนี้ห้องที่มีระดับความสะอาดที่แตกต่างกัน ควรให้มีความดันต่างกันอย่างน้อย 0.05 นิ้วน้ำ
- แสงสว่าง หากไม่ได้มีการกำหนดอะไรพิเศษให้ใช้แสงสว่าง 1,080 – 1,620 lux
- ระดับเสียง ให้กำหนดตามข้อกำหนดการใช้งาน
หน้าที่สำคัญหลักการ 4 ข้อของห้องคลีนรูม
- ป้องกันอนุภาคและมวลสารจากภายนอกเข้าไปภายในห้องคลีนรูม
- กรองอากาศที่ผ่านเข้ามาในห้องคลีนรูมโดย HEPA Filter
- รักษา Positive Pressure ภายในห้อง
- พนักงานต้องผ่าน Air Shower หรือ Air Lock ก่อนผ่านเข้าห้อง
- วัสดุและชิ้นส่วนต่าง ๆ ต้องทำความสะอาดก่อนผ่านเข้าห้อง
- ป้องกันการก่อให้เกิดอนุภาคของฝุ่นภายในห้องคลีนรูม
- พนักงานจะต้องสวมชุด Clean Room Garment เวลาปฏิบัติงาน
- พนักงานไม่ควรเคลื่อนไหวรวดเร็วถ้าไม่จำเป็นขณะปฏิบัติงาน
- วัสดุของพื้น ผนัง และฝ้าเพดานไม่ควรเป็นวัสดุที่ทำให้เกิดฝุ่น
- ป้องกันการสะสมฝุ่นตามหนังห้องและพื้นผิวของวัสดุและเครื่องจักร
- กำหนดมาตราฐานการทำความสะอาด
- พื้นผิวหนังและประตูภายในห้องควรเป็นวัสดุที่ทำคววามสะอาดได้ง่าย
- กำจัดอนุภาคของฝุ่นที่อยู่ในภายในห้องคลีนรูม
- จำนวน Air Change ของ Clean Room ควรเหมาะสมที่จะทำให้ห้องสะอาดตาม Class ที่ต้องการ
- ควรติดตั้งระบบดูดอากาศเป็นจุด ๆ ในบริเวณที่มีการกระจายของอนุภาคฝุ่นมาก
